Renate

Renate

Compost is leven

In de strijd tegen de opwarming van de aarde spreken we vaak over het verminderen van CO2 in onze atmosfeer om de opwarming van de aarde tegen te gaan. Dingen die ons dan te binnen schieten zijn rijden in elektrische auto’s, minder met het vliegtuig gaan, energie opwekken via zonnepanelen en windmolens, koken op elektriciteit in plaats van gas en ga zo maar door. Stuk voor stuk prachtige oplossingen, maar als we de aarde veerkrachtiger door willen geven aan onze kinderen ligt ook een groot deel van de oplossing onder onze voeten: gezonde grond. Compost is de start van nieuw en gezond bodemleven en De Clique maakt compost met behulp van jouw voedselresten. Daar zijn geen technische hoogstandjes voor nodig, of misschien een heel klein beetje.

Wat onder onze voeten gebeurt

De aarde voedt ons en geeft ons leven, zolang wij er goed mee omgaan. Wij ademen CO2 uit en planten ademen het in. De planten ademen vervolgens zuurstof uit die wij weer inademen. Hoe geniaal is dat? Maar zij kunnen dit niet alleen. Miljarden micro-organismen en schimmels werken samen met de wortels van planten, gewassen en bomen die boven de grond groeien. Koolstof gaat via de plant de grond in. De wortels geven dit door aan micro-organismen in de grond. Die micro-organismen maken vervolgens een soort koolstoflijm en zorgen voor een leefgebied met holle plekken in de grond waarmee de stroom van lucht en water gecontroleerd wordt. Dit is een van de manieren waarop koolstofdioxide in de grond komt. Om je een idee te geven, iedere hand met gezonde aarde bevat meer organismen dan ooit boven het oppervlak geleefd hebben. Met andere woorden: onze grond leeft! En hoe gezond de grond leeft hangt in veel gevallen af van de mens.

Wat gaat er mis

In Nederland wordt 66% van de grond gebruikt voor landbouw. Door het groeien van steeds dezelfde gewassen, het omploegen van het land en het gebruik van kunstmest en pesticiden blijft er van het bodemleven, de micro-organismen, de schimmels en andere kleine dieren weinig meer over. De grond raakt uitgeput en komt braak te liggen. Grond die open en bloot ligt is gevoelig voor weersomstandigheden. Omdat de grond door de bewerking niet luchtig genoeg is ontstaan problemen met de waterhuishouding. De omgeving waar de grond bloot ligt is vaak warmer en als er regen valt spoelt de grond weg, dat noemen we erosie. De grond kan de hoeveelheid water niet aan.

Wat compost kan doen

Wij geloven erin dat compost een belangrijke rol kan spelen in het herstellen van een gezonde bodem. Alan York, traditional farming expert zegt: “Compost is the holy grail of soil food.” Compost is de heilige graal van bodemleven. Het geeft de mogelijkheid tot biodiversiteit. planten vormen de grond en wat daarin leeft. Met compost kun je de bodem voeden en daarmee kun je planten laten groeien. Zonder planten is er geen kans op vruchtbare grond. Compost is dus van levensbelang voor het behoud van onze aarde.

Wat doet De Clique

Samen met onze klanten en de bezoekers van de Utrechtse horeca willen wij bijdragen aan oplossingen voor grote problemen zoals de opwarming van de aarde en het voeden van de lokale bevolking. Dat doen we door compost te maken van stedelijke schillen, snij- en etensresten (swill) uit professionele keukens uit Utrecht en omgeving. Deze resten worden CO2 neutraal opgehaald uit de stad en gaan vervolgens in onze gloednieuwe composteermachine. Die machine is het technische hoogstandje dat ons helpt bij de versnelling van het traditionele composteerproces.

Warm composteren in het grotere plaatje

Bij De Clique doen we aan warm composteren. Onze compostexpert Steven Keulemans legt uit hoe dit werkt: Er wordt voedingsrijk materiaal door aërobe bacteriën (bacteriën die leven in zuurstofrijke omstandigheden) en schimmels op gecontroleerde manier verwerkt om zo nutriënten en micro-organismen voort te brengen. In je eten zitten beestjes (bacteriën) en die beestjes gaan bij het composteren aan het werk om zich te vermeerderen. De bacteriën gebruiken de zuurstof en koolstof die aanwezig is om zich te vermenigvuldigen. Bij dit proces komt warmte vrij dat het proces versnelt.  Onder gecontroleerde omstandigheden kan dit proces heel snel gaan. De reden dat wij kiezen voor warm composteren is dat het sneller en hygiënischer is. Door de warmte haken sommige beestjes zoals ziektekiemen en plantenziekten af. Je verwarmt de schillen, snij- en etensresten minimaal drie uur boven de 50 graden en dan nog een uur boven de 65 graden. Et voila, na enkele weken heb je nieuwe voeding voor de bodem. Bij koud composteren kan dit wel maanden duren. 

Utrechtse terrioir

De compost ziet eruit als een donkerbruin tot zwart, kruimelig product van plantaardige resten. Zij zijn door micro- organismen bijna tot humus afgebroken. Dit product is klaar om de bodemstructuur te verbeteren. Zo zegt Steven: “Wij geloven in lokale, circulaire en regeneratieve ketens. Zo goed, zo snel en zo veel mogelijk om zo de stad steeds opnieuw te kunnen voeden. Zo heb je steeds minder nieuwe grondstoffen nodig. De compost die we maken van de restanten van de stad is van hoogwaardige kwaliteit en hiermee krijgt de agrarische grond echt het karakter mee van van onze klanten. Iets wat wijnboeren in Frankrijk zo mooi ‘terroir’ noemen wanneer ze het over hun grond hebben in relatie tot de smaak van hun wijn.”

Wat De Clique doet met compost van eigen makelij

Wij gebruiken onze compost momenteel om de (on)kruiden van Wilderland op te laten groeien. En wij willen onze compost teruggeven aan het land waar het vandaan komt, onze boeren krijgen zo waardevolle grondstoffen terug voor het eten dat zij voor ons geproduceerd hebben. Met deze cirkel voedt de agrarische grond de bewoners in de stad en voedt de stad weer het achterland. Nieuwe oogst gaat weer terug naar de stad enzovoorts. Een prachtig systeem waarbij de waarde van voedsel en voedselresten oneindig is. En dat is niet het enige.

Wat nog in het vat zit

In samenwerking met een aantal partners ontwikkelt De Clique een nieuwe unieke circulaire waardeketen rondom compost voor urban farming. We creëren een kleinschalig composteersysteem waarbij het proces van de compostering nauwkeurig te volgen en te controleren is. Door de gft reststromen uit de stad gescheiden aan te bieden kan de voedingswaarde van de compost door middel van inputanalyse gecontroleerd worden. We weten immers precies wat er in de composteermachine terechtkomt. Zo ontstaat een lokaal ecosysteem waar organische restromen van lokale bronnen, restaurants en andere professionele keukens worden opgewerkt tot compost. Compost die vervolgens gebruikt wordt om nieuwe hoogwaardig producten op te telen. De geteelde en geoogste gewassen kunnen daarna weer op regionaal niveau worden afgezet. Een hoogstandje van circulaire landbouw. Hierover later meer!

Conclusie

Het ophalen van stedelijke schillen, snij- en etensresten, daar compost van maken en dat gebruiken voor het telen van voedsel om de monden in de stad te voeden is de start van een circulair stedelijk ecosysteem met een gezonde bodem in onze omgeving en een blakend Utrechts voedselsysteem. Met onze prachtige nieuwe composteer machine maken wij die keten rond. Minder CO2 verbruik, minder kunstmestgebruik, geen onnodige turfwinning en meer biodiversiteit zijn andere belangrijke winsten die we daarmee behalen. Compost is de sleutel tot een gezond bodemleven en daarmee een leven op een gezonde aarde.

Bronnen